terug

Interview met onze huisfilosoof over 'goed of fout'

Huisfilosoof Dick de Korte geeft nu de colleges ‘goed of fout’. In dit interview lees je wat hij cursisten leert en hoe kennis over ethiek het contact met jezelf en deelnemers kan versterken.

Kun je een voorbeeld geven van een dilemma van vrijwilligers dat je is bijgebleven?

“Het eerste dat me te binnen schiet is het onderwerp ‘afspraken niet nakomen’. Ethisch gezien is dat niet enorm zwaar, maar net als bij andere dilemma’s heb je een enerzijds en een anderzijds. Zo ontmoet je soms een deelnemer die niet komt opdagen. Dat is niet zo’n probleem voor een keer, maar dat gebeurt dus regelmatig. Hoe breng je onder woorden dat het niet prettig, niet fijn, niet goed is? Dat zit in de psychologische sfeer van assertiviteit, maar filosofisch gezien, wat zijn je argumenten?”

Discipline

“Psychologisch speelt mee dat je denkt: ik moet assertiever zijn, maar dat durf ik niet zo goed. Maar filosofisch gezien gaat het over de vraag: ‘waarom moet iemand gedisciplineerd zijn? Is iemand vrij om te zeggen: ‘dan kom ik wel en dan kom ik niet?’ Wat is dat voor vrijheid?’ Filosofisch gezien gaat het hier over negatieve vrijheid: ik ben er vrij van, ik hoef niet alles streng na te komen. Maar positieve vrijheid is vrij zijn om er wat van te maken, zo’n contact. Het gaat om het beargumenteren van discipline, waarom is dat zo goed?”

Hoe verschilt filosofie van psychologie?

“Filosofie onderscheidt zich van psychologie, omdat het een bepaald type argumenten aandraagt. Psychologie gaat over de mentale gesteldheid van iemand en filosofie is nadenken over een abstract begrip zoals vrijheid.”

Helpt ethiek bij het bepalen van jouw rol als vrijwilliger?

“Hoe openhartig ben je? Een vraagstuk dat je tegenkomt in het werken als ervaringsdeskundige. Het gaat om het innemen van de juiste rol. Het gaat om het vinden van het juiste midden tussen een te grote openhartigheid van jouw kant en te veel geslotenheid. Vanuit de Aristotelische deugdenethiek gaat het over de deugd: maat, maat houden, matig zijn.

Ik was en ben altijd een flapuit geweest. Mijn moeder zei regelmatig: “Dickie, jij moet nou eens weten wat je zeggen of zwijgen moet.” Ergens wist zij dat maat houden belangrijk is, dat je maat kan houden en weet wat je wel en niet over jezelf prijs geeft. Daar zit ook een element in van zelfzorg.”

Grensproblematiek

“Van huis uit ben ik maatschappelijk werker. Als professional heb je geheimhoudingsplicht. Dat levert grensproblematiek op. Wat doe je bijvoorbeeld als iemand zegt: ‘Ik ben zo blij dat u geheimhoudingsplicht hebt, want daardoor kan ik u rustig vertellen dat ik een verschrikkelijk daad heb verricht?’”

Uitkering

Ook leg ik cursisten weleens het volgende dilemma voor: Je komt bij een gezin dat leeft van een krappe uitkering. Je komt erachter dat ze naast de uitkering bijverdiensten hebben. Wat doe je? De meeste studenten reageren door te zeggen “Dat moet kunnen, de uitkering is laag en je mag wel wat bijverdienen.” Dan bespreken we de grenzen. Voor welk bedrag mag iemand dan bijverdienen? Wat als iemand 700 euro bijverdient, moet het dan nog kunnen? Wat doe je dus met de zaken die jou worden toevertrouwd?”

De goede argumenten

“Ook bij nog zwaardere ethische vraagstukken, waar bijvoorbeeld mishandeling in voorkomt weten wij intuïtief: dit kan écht niet. Maar wat zeg je dan? Wat zijn de goede argumenten? Je moet iets op zak hebben om iets meer te zeggen dan: ‘dat voel ik nu eenmaal’. Waar het over gaat is wanneer iets grensoverschrijdend wordt. Je kunt verwijzen naar mensenrechten of de integriteit van het lichaam.”

Wat kunnen vrijwilligers in de praktijk meenemen na het volgen van de colleges?

“Als het goed is hebben ze opgestoken dat het van belang is om de juiste argumenten op zak te hebben wanneer je zegt: ‘dit kan echt niet.’ Waar verwijs je dan naar? Welke waarden zijn in het geding? In een waardengesprek word je je bewust van de waarden die je zelf op zak hebt en die van een ander.”

Categorieën

Schrijf je in voor de nieuwsbrief.

Graag ontvang ik ook nieuws over: