
Ik was een vroom kind. Ik vond het heerlijk in de kerk. Vooral met kerst. De grote kerstboom, de lichtjes. Ik zong uit volle borst mee: ‘komt verwondert U hier mensen’. Het klinkt als een opdracht, een uitnodiging. Kom, verwonder je. Jij kan dat, je hebt het in je.
Vanmorgen bij het opstaan scheen de zon bij mij in de huiskamer. Prachtig na zoveel uren van regen in de dagen ervoor. Ik keek uit het raam en zag een kind van een jaar of drie achter een voetbal dribbelen, steeds zo’n klein schopje… Wat een wondertje. Komt het vanwege mijn leeftijd? Ik kreeg tranen in mijn ogen.
Wanneer ik met een filosofische blik, rondkijk aan de hand van het woord ‘verwondering’ dan zie ik dat de filosofen uit de Griekse oudheid, Socrates en Plato beiden verwondering beschouwen als begin van de filosofie.
Bij verwondering is de vanzelfsprekendheid der dingen doorbroken. Je ziet de dingen in een ander daglicht, in hun ‘wonderkarakter’. De hedendaagse Franse filosoof Paul Ricoeur spreekt in dit verband over ‘de tweede naïviteit’. Je ziet de dingen als het ware opnieuw zoals kinderen dingen oor het eerst zien.
Soms kunnen mensen overvallen worden door verwondering. Een van de mooiste en ontroerendste teksten hierover vinden we bij Franse filosoof Blaise Pascal. In de nacht van 23 november 1654 krijgt hij een mystieke ervaring. Hij voelt zich doorstroomd van vreugde en dankbaarheid, verwondert zich, weet niet waar het vandaan komt maar beseft: geen twijfel meer: (‘zekerheid, zekerheid, besef, vreugde, vrede') Hij naait de tekst die hij hierover schrijft in de zoom van een jas die jaren later wordt gevonden.
Verwondering is het moment waarin we onszelf positief ervaren in relatie tot iets of iemand, en dat we dat niet begrijpen en niet meteen kunnen plaatsen. Alleen in dankbaarheid kunnen ontvangen.
Kom, verwonder je!
Fragment Gedicht J.C. Bloem
‘Domweg gelukkig in de Dapperstraat’
…. Alles is veel voor wie niet veel verwacht.
Het leven houdt zijn wonderen verborgen
Tot het ze, opeens, toont in hun hoge staat.
Dit heb ik bij mijzelve overdacht,
Verregend, op een miezerige morgen,
Domweg gelukkig, in de Dapperstraat.’
Met dank aan Dick de Korte voor het delen van deze introductie van het laatste vrijwilligerscafé van 2024!