terug

Openingswebinar over bondgenootschap

Stichting de Omslag organiseerde in nauwe samenwerking met de Vrijwilligersacademie de Week van de Participatie. De week werd geopend met een webinar over bondgenootschap. Wat is een bondgenoot precies en hoe kan deze ondersteuning bieden om participatie te bevorderen?

Zorgrelaties in het sociale domein zijn te vaak nog gericht op doelen behalen, controleren en meten. Er werd gesproken over de beweging naar werken vanuit de relatie, vanuit vertrouwen en gelijkwaardigheid. Lees hier het hele verslag.

’Wanneer leren we het nu eens?’

Corine van de Burgt, directeur en bestuurder van Stichting De Omslag, leidt het webinar met het thema bondgenootschap in. Hoe zorgen wij er gezamenlijk voor dat er tegenmacht wordt geboden aan rechtlijnig rechtmatigheids- en doelmatigheidsdenken? Hoe kunnen we op het gebied van participatie van afstandelijke verantwoordings- en controlerelaties komen tot vertrouwensrelaties?

Martin Stam, Lector Outreach Work and Innovation en Astrid Philips, ervaringsdeskundige en kwartiermaker bij de Hogeschool van Amsterdam, bespreken de theorie rondom bondgenootschap en gaan in gesprek met beroepskrachten, ervaringsdeskundigen, ambtenaren en bewoners over het versterken van participatie.

Introductie bondgenootschap

In relatie tot het sociale domein en participatie zijn bondgenoten mensen die het doelmatigheidsdenken los durven laten om vanuit vertrouwen en gelijkwaardigheid te werken. Denken over bondgenootschappelijk werken is hard nodig. Zo is de kloof tussen overheid en burgers recentelijk in de nota ‘Ongehoord onrecht’ aan de orde gesteld, wat leidde tot een demissionaire regering. Deze kloof ging over doorgeschoten rechtmatigheid ten koste van rechtvaardigheid, en over een bestuurscultuur die zich niets gelegen laat liggen aan signalen over fouten in wetgeving, beregeling en uitvoering, waardoor tienduizenden van de zwakste en armste Nederlanders jarenlang door de overheid gedupeerd, in de steek gelaten en met loze beloften aan het lijntje gehouden zijn. Het kan geen kwaad om de focus van participatie hierop te richten, juist ook omdat de gemeentelijke overheid met de decentralisaties van 2015 op het gebied van armoedebestrijding en achterstelling veel meer verantwoordelijkheid heeft gekregen, zonder de bijbehorende autonomie en doorzettingsmacht. Dit is mede een voedingsbodem voor wantrouwen jegens de lokale overheid.

Macht versus tegenmacht

Het werken vanuit macht, meetbaarheid en zeker weten is helaas nog steeds dominant in het sociale domein. Relationeel werken is allereerst kijken naar wat iemand zelf kan. Dat betekent dat je werkt vanuit een onzeker weten, want als je denkt dat je het al weet kom je daar nooit achter. Werken vanuit bondgenootschappen betekent vertrekken vanuit de ervaringen van de mensen die het betreft. Van onderaf samen zoeken naar oplossingen.

Gelijkwaardigheid

Astrid Philips vertelt over de ondersteuning die zij ontving bij haar schuldenproblematiek. Er zijn veel goede beroepskrachten die vanuit de moederorganisatie snel doelen moeten behalen vanwege een beperkt aantal uren. “De maatschappelijk werker die mij hielp nam haar eigen regie. Ze boog met mij mee en ging mijn drie zakken post sorteren, ze wist dat dat het best bij mij aansloot. Ze nam even mijn verantwoordelijkheid af. Ik voelde daardoor gelijkwaardigheid en kon door deze aanpak er uiteindelijk zelf uit komen.”

Voorwaarden voor het slagen van bondgenootschappen

Vanuit deze ervaring werd besproken welke voorwaarden nodig zijn voor het slagen van bondgenootschappen. Prioriteit hierin is meer coöperatief en collectief te werken. Dit betekent werken vanuit de relatie, gebaseerd op wederzijds vertrouwen, respect en op basis van wederkerigheid. Het betekent ook solidair zijn met de meest kwetsbare buurtgenoten.

“Een bondgenootschap is ook erkennen dat je iets niet kan. Rekening houden met elkaars kwetsbaarheden en soms daardoor even achterover leunen.”

Dat geldt zowel voor de formele (professionele) als informele (vrijwillige) ondersteuning. Binnen het welzijnswerk kunnen mensen de brug vormen naar de moeilijk bereikbare mensen. Afgesloten werd met het belang van de vergemeenschappelijking in buurten en wijken. De verschuiving van particulier naar algemeen belang. Niet meer goed doen (charitas), niet meer juist doen (vanuit opgelegde regels en protocollen), maar samen doen!

Gasten

Vervolgens ging men met verschillende tweetallen in gesprek over hun visie op en ervaring met het begrip bondgenootschap.

Vincent Burger, maatschappelijk werker bij Stichting MaDi en werkzaam in Buurtteam Amsterdam Zuidoost deelt hoe hij van paniekaanvallen is hersteld. Deze ervaring heeft hem onder meer geïnspireerd om maatschappelijk werker te worden en om een bondgenoot te worden van juist die mensen die het het moeilijkst hebben. Patrick Theunissen is werkzaam als ervaringsdeskundige Buurtteam-medewerker en beschrijft zijn brede ervaring met armoede, sociale uitsluiting en ggz. Beiden vertellen dat hun extra bagage hun inlevingsvermogen versterkt. Weten wanneer actief op de handen te zitten en wanneer mee te buigen. De nieuwe buurtteams maken dat professionals minder tijd hebben. Samenwerking met bewonersinitiatieven, vrijwilligers en ervaringsdeskundigen is daardoor nog belangrijker. Denk ook aan het vormen van een tandem van ervaringsdeskundige en professional. “De toegevoegde waarde van ervaringskennis is dat mensen makkelijker hun kwetsbaarheid durven te tonen omdat er sprake is van wederkerigheid”, zegt Patrick. Er wordt afgesloten met het belang van nabijheid en zingeving om uit een precaire positie te komen. Daar is stimulering voor nodig vanuit een ondersteuner.

Welke condities hebben we nodig voor bondgenootschap?

Burcu Kirca is coördinator bij Samen aan de Slag, een coöperatie die zich inzet voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “We hebben een manier ontwikkeld om bewoners naar werk te begeleiden in samenwerking met ervaringsdeskundigen in de wijk.” Daarnaast vormen we een bondgenootschap met het WPI omdat wij de ondersteuning van klantmanagers overnemen. Wij gaan op zoek naar de krachten en talenten van Amsterdammers en de ervaringsdeskundigen waar wij mee werken kunnen deze buurtbewoners makkelijk bereiken.

Yvonne Cornelisse is programmamanager sociaal domein in Amsterdam Nieuw-West en werkt samen met Samen aan de Slag. Zij vertelt dat bij de gemeente het besef aanwezig is dat het bereiken van mensen op de reguliere manier niet altijd effectief is. Het goed doen, rechtmatigheid, controleren is iets wat je als ambtenaar met je meedraagt. Samen doen, daar moet je mensen in opleiden. Ze zegt: “Dat zou veel meer een onderwerp moeten zijn in teams. Je moet dingen durven laten ontstaan, net zoals met de coöperatie waarmee wij samenwerken. Ik had geen goed beel, maar door te denken: laat het maar gebeuren, is het geworden wat het nu is. Het is daarbij wel belangrijk om een werkwijze af te spreken en te evalueren hoe het gaat”.

Willy Koperberg, participatiecoach, stadsdeel Zuid in De Pijp is betrokken bij WMO Actief in de wijk. Willy ziet mensen via Werk, Participatie en Inkomen (WPI) met sociaal maatschappelijke of GGZ-problemen. Ze zegt: “Samen kijken we naar de mogelijkheden. Een deel van mijn Amsterdammers zie ik in het Huis van de Wijk. Het is goed om een eerste stap te zetten op een plek waar allerlei dingen georganiseerd worden. Ik hou mijn bondgenootschap in de buurt vast door te zien dat iedereen uniek is, elke Amsterdammer. Ik word daardoor geprikkeld. Dat is mijn passie. Ik blijf naar nieuwe aansluitingen zoeken om de Amsterdammer te ondersteunen die een hulpvraag heeft.” Ze vervolgt: “Ik kijk eerst wat een klant nodig heeft. Dan sluit ik aan bij die behoefte. Dat kan een buurtteam zijn. Ik moet het altijd verantwoorden. Ik denk zelf op het moment dat een klant een duidelijke hulpvraag heeft, dan kan je sneller het doel van de klant bereiken. Het is altijd zoeken naar hoe ik mijn ondersteuning het beste kan inrichten en mijn doel kan bereiken. Je bent met die klant ook een bondgenoot”.

Firoez Azarhoosh, kwartiermaker Weg met Armoede en Samen Vooruit: “Samen Vooruit is een bewonersbeweging. Bewoners kunnen zelf aangeven wat de prioriteiten zijn in de wijk. Ik richt mij op vier prioriteiten: bestrijding armoede, duurzaamheid, klimaat, lokale democratie. Wij organiseren bewoners voor beleidsvorming. We hebben in iedere lijn verschillende bondgenoten. We proberen mensen die het kunnen naar de arbeidsmarkt toe te helpen. De opleiding voor vertrouwenspersoon is ontstaan om belangenbehartigers op te leiden. Ook bieden wij Mbo-opleidingen en deelcertificaten. We willen geen verlengstuk worden van formele instellingen. Wij zijn belangenbehartigers en een bewonersbeweging, geen uitvoerende organisatie.”

Afsluiting

Afsluitend wordt benoemd dat bondgenootschap samenhangt met nabijheid.

Een beweging van zorgen voor mensen naar zorgen dát mensen weer over zichzelf de baas worden.

Het is van belang dat netwerken worden verbreed en ook op bestuurlijk niveau de processen van bondgenootschap worden ondersteund en verduurzaamd. Bondgenoten kunnen vanuit verschillende standpunten tot hun kracht komen. De vormgeving hiervan is een zoektocht. In de praktijk zijn we op de goede weg. De menselijke maat ofwel het werken vanuit de relatie is het systeem binnen gedrongen en er is gelukkig geen weg terug.

De sprekers

Astrid Philips
ervaringsdeskundige, Kwartiermaker, werkzaam bij HVA
Martin Stam
lector Outreach and Innovation
Vincent Burger
maatschappelijk Werker bij Stichting MaDi en Buurtteam Amsterdam Zuidoost
Patrick Theunissen
ervaringsdeskundig Buurtteammedewerker in Amsterdam Centrum
Burcu Kirca
coördinator bij Samen aan de Slag
Yvonne Cornelisse
programmamanager Sociaal Domein in Amsterdam Nieuw-West
Willy Koperberg
participatiecoach, Stadsdeel Zuid en WMO-projecten
Firoez Azarhoosh
kwartiermaker Weg met Armoede bij Samen Vooruit

Categorieën

Schrijf je in voor de nieuwsbrief.

Graag ontvang ik ook nieuws over:

Site by Alsjeblaft!