Communicatie op betrekkingsniveau
In je vrijwilligerswerk heb je te maken met communicatie op betrekkingsniveau: communicatie die iets zegt over de ‘relatie’ die je met de ander hebt, in dit geval tussen maatje en deelnemer. Communicatie op betrekkingsniveau brengt een risico met zich mee.
Het gaat dan niet om wie het dichtst bij de waarheid is, maar veeleer om de ‘relatie’ tussen de gesprekspartners. Dat risico beperken of oplossen vind je meestal niet in wie de waarheid spreekt, maar in het spreken over de communicatie. Er is namelijk niet één werkelijkheid.
Er bestaan meer werkelijkheden naast elkaar. Ga het avontuur dat communiceren heet aan en tracht inzicht te krijgen in de waarheid van de ander. Wat heb je daarvoor nodig?
Hulpmiddelen
De ontvanger van de boodschap moet kunnen begrijpen waarom de zender zegt wat hij ermee bedoelt. Daarvoor heb je nog een ander instrument nodig, namelijk luisteren. Je maakt gebruik van actief luisteren. Bij actief luisteren verplaats jij je in de ander. Tot actief luisteren behorende kwaliteiten zijn empathie, acceptatie en compleetheid. Empathie – een samenstelling van de Griekse woorden voor ‘in’ en ‘voelen’, acceptatie bij het luisteren zonder direct te oordelen en compleetheid dat je als luisteraar probeert een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de ander.
Taal
Je gebruikt in je contact met je deelnemer verbale (gesproken) en non-verbale (gebarentaal)taal. Valkuil bij het gebruik van gebarentaal is dat je gebaren – denk hierbij aan bewegingen met je hoofd en handen – in een andere cultuur een andere betekenis hebben.
Culturen en non-verbaal taalgebruik
Culturen en non-verbaal taalgebruik zijn cultuurgebonden. Je duim opsteken betekent in Nederland dat het oké is. In Griekenland betekent je duim opsteken (katso pano: zit erop) een belediging. Een ander voorbeeld is het tonen van je handpalm. In Nederland groet je iemand, maar in Griekenland betekent het ‘moutza’, iemand vervloeken. Andere vormen van non-verbaal taalgebruik zijn oogcontact, houding en stemgebruik.
Vrijwilligersacademie
In alle trainingen die de Vrijwilligersacademie Amsterdam aanbiedt neemt communiceren
- hoe kom en blijf je in contact met de ander en welke instrumenten heb je daarvoor nodig – een belangrijke plaats is. Je leert hoe te communiceren en past dat aansluitend toe in oefeningen.
Franckx en Jürgen van Tilbeurgh-Schmidt
Ambassadeurs voor de Vrijwilligersacademie Amsterdam
Correspondenten in Gent en Berlijn