terug

Roze olifant in de kast

Nieuws & Column

dinsdag 1 juni 2021

Roze olifant in de kast

Een olifant in de kamer slaat op een probleem dat iedereen ziet en niemand wil bespreken. Hulp krijgen van de GGZ staat in deze maatschappij nog steeds in veel gevallen voor zwakte, incompetentie en gevaar. Het spreekt voor zichzelf dat dit oordeel groei en acceptatie in de weg staat. Binnen de herstelbeweging noemen wij dit probleem stigmatisering. Vele van ons ervaren dit oordeel als beangstigender dan onze eigen olifant.

door Eddy Wolthuis, ervaringsdeskundige trainer bij de Vrijwilligersacademie

Dit stigma en het zelfstigma dat hieruit voortkomt maakt dat wij onze olifant in de kast verstoppen. Onze olifant hoort bij ons, wij kunnen hier niet aan ontkomen. Het is aan onszelf om onze olifant te temmen, zodat we leren omgaan met onze kwetsbaarheid. Andere mensen zijn nodig als kritische spiegels in dit proces. Zolang onze olifant in de kast zit is herstellen dus een zo goed als onmogelijke taak.

Verschillende typen olifanten

Een deel van ons, mensen die hulp van de GGZ krijgen of nodig hebben, hebben een specifiek type olifant. Deze is roze van kleur. Wanneer wij onze roze olifant laten zien gelooft niemand dat deze bestaat, terwijl hij onze werkelijkheid domineert door zijn prachtige of verschrikkelijke verschijning. Wij krijgen te horen dat onze roze olifant een hallucinatie of een waandenkbeeld is. Mocht het ons niet lukken deze olifant te temmen, dan passen wij al snel in de categorie schizofrene mensen, oftewel mensen met een ongetemde wilde roze olifant.

In de samenleving kunnen we wat betreft andere typen olifanten vaker meer ruimte vinden; je kan somber zijn zonder depressieve stoornis, angstig wezen en geen angststoornis hebben, ontremd vrolijk door het leven gaan minus de stempel van een bipolaire stoornis en je bewegen op het autisme spectrum, maar toch op jouw eigen manier meedraaien in de samenleving. De psychotische ervaring is door de samenleving niet anders te duiden dan een uiting van psychische ziekte. Een ervaring waarvoor je naar GGZ moet om hulp te krijgen in de vorm van medicatie en een diagnose. Een diagnose die jouw denken , gevoel, overtuigingen en ervaringen duiden als slechts een uiting van een ziekte.

Mijn roze olifant

Mijn persoonlijke roze olifant heb ik in twee lange ingewikkelde jaren getemd. Dit lukte door anti psychotische medicatie die mijn angst beteugelde zodat ik weer kon slapen, vrienden en familie die contact met mij bleven maken, lessen leren zoals stoppen met cannabis gebruik. Zelf leerde ik ook steeds weer mijn olifant in de kast te verstoppen. Hiermee ontkende ik de belangrijke betekenis van de olifant in mijn leven, namelijk dat ik zo verwond was dat ik niet meer kon. Dit verstoppen was nodig omdat mijn omgeving samen met de GGZ uitdroegen dat mijn ervaringen geen waarde hadden. De ervaringen waren niets anders dan een teken van psychische ziekte. Gemakkelijker dan het gesprek aangaan was het mijzelf te verstoppen in de rol van zieke en patiënt. Nu, 20 jaar later, ben ik medewerker van de GGZ en probeer ik mensen te helpen hun al dan niet roze olifant te temmen. Mijn eerste en vaak enige doel is vertrouwen winnen. Zodat iemand het durft te hebben over zijn olifant en ik de rol van spiegel op mij kan nemen. Samen hebben wij het over de betekenis en zoeken wij naar de ruimte om te herstellen. Het verhaal van mijn eigen olifant, die vroeger roze was, is hierin het unieke gereedschap dat ik als ervaringsdeskundige hanteer.

Moed, hoop en vertrouwen

Hoe kunnen we eigenaren van een roze olifant helpen de kracht te vinden om de teugels op te pakken? Het vraagt veel moed, hoop en vertrouwen om een poging doen. Het lijkt haast onmogelijk een roze olifant te temmen. Welke grenzen heb jij nodig om in gesprek blijven met de ander? Wie durft een roze olifant te benaderen in het wild? De machteloosheid kan verlammend zijn net als de ontmoeting met een fysieke olifant. Eenzaamheid zal maken dat de olifant nog meer verwilderd.

Ik zou willen dat ik het perfecte antwoord had, maar dat is niet zo. Ik zie dat het van belang is dat onze maatschappij van mensen met een olifant leert houden en ze niet alleen laat. Wij als samenleving moeten beter leren communiceren. Om ruimte te maken in de materiële- , gevoels- en gedachtewereld voor hen die vastlopen in het menselijk bestaan met hun prachtige en verschrikkelijke roze olifanten. De wereld is gelukkig al veel veranderd maar er is nog veel te doen. Ik hoop in mijn leven hieraan een steentje bij te kunnen dragen.

Categorieën

Schrijf je in voor de nieuwsbrief.

Graag ontvang ik ook nieuws over:

Site by Alsjeblaft!